VM Medical Park Samsun Hastanesi Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Yakup Türkel, 21 Haziran Dünya ALS Günü vesilesiyle yaptığı açıklamada, iyi bir hastalık takibi, zamanında beslenme ve solunum desteği ile ALS hastalarının uzun yıllar yaşayabileceğini belirtti. Türkel, “Günümüzde hastalıkla baş edebilmek için pek çok imkan bulunmaktadır ve bu imkanlar her hastanın ihtiyacına göre belirlenir” dedi.

Motor Nöron Hastalığı ve ALS

Doç. Dr. Türkel, Motor Nöron Hastalığı'nın (MNH) motor nöronları etkileyen bir grup bozukluk olduğunu ve en yaygın tipinin Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS) olduğunu belirtti. ALS’nin tüm dünyada görüldüğünü söyleyen Türkel, ABD’de ünlü beyzbolcu Lou Gehrig, İngiltere’de Stephen Hawking ve Türkiye’de futbolcu Sedat Balkanlı ile tanınan bu hastalığın nadir görüldüğünü ve toplumda 100 binde 2-3 kişide rastlandığını ifade etti. Türkiye’de yaklaşık 10 bin ALS hastası bulunduğu tahmin ediliyor.

ALS Hastalığı ve Yaş Faktörü

Erkeklerde daha sık görülen ALS'nin ortalama başlangıç yaşının 55 olduğunu belirten Doç. Dr. Türkel, “Ancak her yaşta ortaya çıkabilir” dedi. ALS hastalarının yüzde 90'ının sporadik, yüzde 10'unun ise ailesel olduğunu ve son yıllarda ALS ile ilişkili birçok genetik mutasyon bulunduğunu vurguladı. ALS'li kişilerin yüzde 15'inin frontotemporal demans belirtileri gösterebileceğini belirten Türkel, tanı konulduktan sonra hastaların çoğunun 20 ila 48 ay yaşadığını, ancak yüzde 5-10’unun on yıl veya daha fazla yaşayabileceğini ekledi.

ALS Belirtileri

ALS belirtilerinin kişiden kişiye farklılık gösterebildiğini belirten Doç. Dr. Türkel, şu belirtileri sıraladı:

• Ağrısız kas güçsüzlüğü: Kalem tutmak, düğme iliklemek, çanta taşımak zorlaşabilir veya hasta yürürken tökezleyebilir.
• Konuşma veya yutma güçlüğü: Peltek ve genizden konuşma fark edilebilir.
• Kaslarda seyirme ve kramplar: Yaygındır. Kontrol edilemeyen ağlama ve gülmeler olabilir.

Türkel, ALS'nin vücudun bütün kaslarını etkilemediğini, hastanın gaitasını ve idrarını kontrol edebildiğini, cinsel fonksiyonlarının etkilenmediğini ve kalp kasının zarar görmediğini belirtti. Ayrıca, göz kaslarının genellikle en son etkilendiğini veya hiç etkilenmeyebileceğini, zihinsel işlevlerin hastaların büyük kısmında normal olduğunu söyledi.

ALS Tanısı ve Tedavi Yöntemleri

ALS tanısının klinik belirti ve bulgulara dayanarak konulduğunu belirten Doç. Dr. Türkel, EMG, MR ve bazı kan ve idrar tetkiklerinin gerekebileceğini söyledi. ALS’nin kesin bir tedavisi henüz bulunmamakla birlikte, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan üç ilacın hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak için kullanıldığını, Türkiye’de ise sadece birinin SGK kapsamında olduğunu belirtti.

Yaşam Kalitesinin Artırılması

ALS hastalarının yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve bakım verenlerin desteklenmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayan Doç. Dr. Türkel, “İyi bir hastalık takibi, zamanında beslenme ve solunum desteği ile ALS hastaları uzun yıllar yaşayabilir. Günümüzde hastalıkla baş edebilmek için pek çok imkan bulunmaktadır ve bu imkanlar her hastanın ihtiyacına göre belirlenir” dedi.

Toplumsal Farkındalık

ALS hastalığı hakkında toplumsal bilinç ve farkındalık oluşturmak amacıyla her yıl 21 Haziran’ın "Dünya ALS Günü" olarak kutlandığını hatırlatan Doç. Dr. Türkel, “ALS hastalarının yaşam kalitesini artırmak ve toplumsal farkındalığı artırmak için destekleriniz büyük önem taşımaktadır. ALS hakkında daha fazla bilgi ve destek için ilgili sağlık kuruluşlarına başvurabilirsiniz” şeklinde konuştu.

BİNGÖL (UHA) - AZİZ ÖNAL