Parayla saadet olur mu?

Mutluluk son tahlilde ne ile ilgilidir?

Tek tek insanların/bireylerin ve dahası toplumların gönençlerinin arttırılmasında etken faktör nedir?

Mutluluk ve refah içinde yaşamanın mutlak ve tek ve hatta evrensel bir reçetesi var mıdır?

Toplumların ekonomik bağlamda kalkınmış ve büyümeyi tabana yansıtmış olmaları, işte o ülkeleri “gelişmiş” yapmak açısından bir numaralı faktördür.

Yüzyıllardır insanlık “mutluluk reçetesi” arar durur. Mutluluğun, insandan insana değişeceğini söylemeye gerek var mıdır, bilmiyorum.

Ama en son tahlilde… Gelişmiş bir toplum olmak, modern çağdaş bir devlet tesis etmek, her şeyden önce “vatandaşlık statüsünün” bilincinde olmak…

Bunların, mutluluk ve gönenç içinde yaşamayla ilgisi çok yakındır. Mesela, Arap ülkelerine bir bakalım. Parasal genişlik hususunda bu ülkelerde bir sorun olmadığını görürsünüz. Öte yandan bu ülkelerde, zenginlik kaynağı üretimden değil, üretimde girdi olarak kullanılan stratejik kaynaklardan; yanisi petrol ve doğalgazdan gelir.

İnsanî gelişmişlik, eğitim seviyesinin yüksekliği, siyasal yapı, demokrasinin kalitesi, birey-devlet ilişkisi vb. zeminde zuhur eden doneler üzerinden bir yaklaşım geliştirsek…

Genelde…

Avrupa’nın kuzeyindeki ülkelerde insanların, sanki daha gönenç ve huzur içinde bir yaşam sürdürdüklerini, hem pratikte hem de bilimsel veriler düzeyinde deneyimleriz.

Tabii bu böyle olacak diye bir şey yok. Ama bir millet, eğitime, ekonomik büyümeye önem verir ve ürettiği hasılayı ne kadar adilanece toplum tabanına yansıtabilirse, o denli toplumsal gönenci yeşertebilir.